Na ścianie dawnego budynku mikstackiej szkoły pojawiła się tablica poświęcona Ewarystowi Estkowskiemu, nauczycielowi i patronowi Szkoły Podstawowej w Mikstacie. Właśnie minęła 200. rocznica urodzin tego wybitnego polskiego pedagoga i teoretyka oświaty, który w latach 1842-1843 uczył mikstackie dzieci.

Z inicjatywą zamontowania tablicy poświęconej E. Estkowskiemu wystąpił burmistrz Henryk Zieliński w porozumieniu z ks. kan. Krzysztofem Ordziniakiem, proboszczem parafii pw. Świętej Trójcy w Mikstacie, do której należy teraz budynek starej szkoły. Projekt, wykonanie i montaż tablicy to dzieło Krzysztofa Wróbla, plastyka z Mikstatu. Ze względu na epidemię koronawirusa zrezygnowano z uroczystego odsłonięcia tablicy, a zaplanowane przez szkołę obchody święta patrona ograniczyły się do lekcji wychowania obywatelskiego, która została poświęcona przypomnieniu sylwetki Ewarysta Estkowskiego.

Ewaryst Estkowski, syn Jana i Katarzyny Estkowskich, urodził się 26 października 1820 r. we wsi Drzązgowie w Wielkopolsce. Do szóstego roku życia wychowywał się w domu rodzinnym. Jego ojciec był dziedzicem folwarku w Strzyżewie – nie było tam szkoły, dlatego Ewaryst został oddany pod opiekę nauczycielowi w Krzepiszynie. Po 6 latach pobytu w Strzyżewie rodzina przeprowadziła się do Mierzowa pod Witkowo. W tym czasie 12 letni Ewaryst uczęszczał na prywatne lekcje do nauczyciela w Jarząbkowie. Był najpilniejszym i najspokojniejszym uczniem, natomiast źródło jego wcześniejszych niepowodzeń szkolnych tkwiło w sposobie uczenia. Osobiste bolesne przeżycia w dzieciństwie były jedną z przyczyn zainteresowania się Estkowskiego metodami nauczania początkowego i zawodem nauczyciela. W 1836 r. rozpoczął naukę w Seminarium Nauczycielskim w Poznaniu. Po trzech latach pobytu w tej placówce uzyskał świadectwo zdatności do nauczania w szkole elementarnej. W październiku 1839 r. objął posadę nauczyciela w Wojciechowie pod Jarocinem. Pełen zapału młody nauczyciel rozpoczął starania o zdobycie podręczników, pomocy naukowych, walczył o regularne przysyłanie dzieci do szkoły.

Inspektorowi pruskiemu nie podobały się jednak duża aktywność i krytycyzm młodego nauczyciela. Efektem zaostrzającego się konfliktu było karne przeniesienie Ewarysta w 1842 r. do Mikstatu. Czekała go tutaj ciężka praca, ponieważ jego poprzednik mówił tylko po niemiecku i dzieci niewiele go rozumiały. Estkowski musiał pokonać wiele trudności przygotowując grupę 200 uczniów do drugiego oddziału. Przez półtora roku pracował sumiennie zyskując przywiązanie dzieci, które bardzo pilnie i chętnie się uczyły, a także zaufanie rodziców.

W 1844 r. chcąc pogłębić wiedzę i umiejętności pedagogiczne Estkowski rozpoczął studia na Uniwersytecie we Wrocławiu – a żeby zarobić na swoje kształcenie zaczął pracować jako prywatny nauczyciel w Poznaniu. Studia przerwał wybuch „Wiosny Ludów” w 1848 r.; młody nauczyciel przystąpił do powstańców, a po upadku powstania w Wielkopolsce był wieziony. Po zwolnieniu z aresztu otrzymał posadę nauczyciela w Seminarium Nauczycielskim w Poznaniu, gdzie sprawował nadzór nad  szkołą ćwiczeń. Jednak szybko wrzucono go z pracy bez podania powodu zwolnienia.

Mimo prześladowań ze strony władz pruskich Estkowski kontynuował działalność pedagogiczno-oświatowej. Był twórcą Towarzystwa Pedagogicznego i redaktorem „Szkoły Polskiej” i „Szkółki dla dzieci”. W swoich artykułach wiele uwagi poświęcał kształceniu zawodowemu nauczycieli. Marzył  o założeniu Instytutu Nauczycielskiego, występował też przeciwko germanizacji. Dużo podróżował; w 1856 r. wyjechał do Belgii i Francji, gdzie spotkał się z Joachimem Lelewelem i Adamem Mickiewiczem. W 1856 r. pojechał do Niemiec na leczenie. Choroba okazała się silniejsza – zmarł 15 sierpnia 1856 r. w Soden i tam został pochowany.

W 1966 r. Ewaryst Estkowski został wybrany patronem Szkoły Podstawowej w Mikstacie.

Opr. PK